Dünyada 176 milyon kadını etkileyen çikolata kisti (endometriozis) kronik, uzun süreli ve iyi huylu östrojen bağımlı bir hastalık olduğunu belirten Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzman Prof. Dr. Fatih Şendağ, “ Tedavi sonrasındaki süreçte dahi yıllar sonra şikayetlerin tekrarlama özelliği olabildiğinden hayat boyu takibi gereken bir sağlık sorunudur. Bu da hastalarda duygusal stres yaratabilir. Çikolata kisti hastalığı, uzun süreli bir yaklaşımı gerektirdiğinden kadın doğum uzmanları tarafından takip ve tedavi edilmelidir.” diye konuştu.
“Endometriozis hastalığında tanı koyarken özellikle şu 3 belirtiyi dikkate almak gerekiyor” diyen Prof. Dr. Fatih Şendağ, “ adet ağrısı (dismenore), ilişki sırasında ağrı (disparoni) ve kısırlık (infertilite).” Endometriozis hastalığının görülme sıklığı üreme çağındaki kadınlarda yüzde 10, infertil (kısır) olan hastalarda yüzde 20-50, devamlı alt karın bölgesinde ağrısı olanlarda ise yüzde 40-60 oranlarında gerçekleşmektedir. Birçok defa doktor muayenesine başvurmuş ve tedaviyle sonuç alamamış kronik alt karın ağrısı olan kadınların da endometriozis olup olmadığının araştırılması gerekmektedir.
Endometriozis neden olur?
Prof. Dr. Fatih Şendağ, “ Çikolata Kisti (endometriozis) hastalığının oluşmasına sebep olan tüm unsurların hala tam olarak bilinmediğini belirterek “özellikle geriye doğru adet görme ve zayıf bağışıklık sistemi en çok dikkat çeken teoridir” dedi.
Kadınların çoğu geriye doğru adet görme yaşasa da vücutları bu kanlı hücreleri temizleyerek organlara yerleşmesini engeller. Öte yandan, bu teoride menstruasyon sırasında endometrium hücreleri geriye doğru, tüplerden geçerek karın içine dökülür. Bağışıklık sistemi zayıf olan kadınlarda da görülen bu sorunda dökülen doku karın içindeki organlar üzerine yapışır ve büyür. Vücudun bağışıklık sistemi hücrelerinin endometriozis hücreleriyle savaşamadığı tezini temel alır.
Endometriozis tanısı nasıl konur?
Çikolata kisti tanısı için öncelikle her hastalıkta olduğu gibi hastanın şikayetlerinin ve kişisel hikayelerin dinlenmesi ve ardından da jinekolojik muayene ve ultrasonografi yapılması gerektiğini belirten Prof. Dr. Şendağ, “ Pelvik muayene, laparoskopi, ve MR yöntemleri ile pelvis hakkında daha çok bilgi edinmek mümkün oluyor.
30’lu Yaşlarda Daha Çok Görülüyor
Çikolata Kisti’nin (Endometriozis) bir üreme çağı hastalığı olduğunu ve 30’lu yaşlarda daha sık görüldüğünü belirten Prof. Dr. Şendağ, “ Ağrılı adet, ağrılı ilişki ve kronik kasık ağrısı olan kadınlarda görülme oranı yüzde 70’lerde seyrediyor. "İnfertilite problemi yaşayan kadınlarda endometriosis ile karşılaşılma oranı yüzde 20 - 30 arasındadır. Adolesan dediğimiz 13-19 yaş grubunda endometriozise sık rastlanmasa da şiddetli adet ağrısı olan ve ağrı kesicilerle cevap alınmayan genç kızlarda endometriozis bulunma sıklığı ise yüzde70’dir."
Tedavide neler yapılıyor?
Ağrı ön planda ise ilaç tedavilerini deniyoruz. Doğum kontrol hapları hormon düzeyini azalttığı için ağrıyı baskılar ve şikayetleri azaltır. Bir başka tedavi şekli de yalancı gebelik oluşturulmasıdır. Yani hasta adetten kesilir. Bazı iğnelerle hastayı 6 ay adetten kesebiliyoruz. Kemik erimesi riski olduğu için daha uzun süre vermek istemiyoruz. Doğum kontrol hapları daha pratiktir ve uzun süre verilebilir. Eğer hasta çocuk istemiyorsa tedavi süresince ilaçlar hem doğum kontrolü sağlayacak hem de ağrısını azalttığı için hayat kalitesini arttıracaktır.
Çocuk isteği ön planda olan bir hastaya tabii ki doğum kontrol hapı vermiyoruz. Gerekirse cerrahi yapıyoruz.
Ne zaman ameliyat gerekir? Kapalı mı? Açık mı?
İlaç tedavisi ile başarılı olamıyorsak ve çocuk isteği varsa ameliyat öneriyoruz. Çikolata kistinin ameliyatında altın standart kapalı ameliyat yani laparoskopidir. Laparoskopinin açık ameliyata göre avantajları vardır. Daha kısa hastanede kalış ve daha hızlı günlük aktivitelere dönüş söz konusudur. Ameliyatta amaç yumurtalıklara zarar vermeden kisti çıkarmaktır. Endometriosis ameliyatlarının deneyimli cerrahlarca yapılması son derece önemlidir. İleri yaşta ve yumurta rezervi düşük hastalarda çocuk isteği varsa tüp bebek tedavisi öneriyorum.
