Türkiye’de kolon kanserinin yaygın olmasının en büyük nedenlerinden birinin yeme alışkanlığı olduğunu dile getiren Özel Gazi Hastanesi Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Sami Cebelli , “Kırmızı et, işlenmiş et ürünleri, aşırı yağlı ve kalorili gıdalar ve bir takım yiyeceklerin yüksek ısıda pişirilmesi (mangal, ızgara gibi) ile ortaya çıkan kimyasal ürünlerin kolon kanseri riskini arttırdığı net olarak bilinmektedir” dedi. Op. Dr. Sami Cebelli, Türkiye’de akciğer kanserinden sonra en çok görülen kanser türü olan kolon kanseri hakkında bilinmeyenleri ve alınması gereken önlemleri anlattı.
Kolon (kalın bağırsak) kanseri nedir?
Vücutta hücrelerin kontrol dışı bir şekilde çoğalmaya başlaması ile kanser oluşumu gerçekleştiğini belirten Op. Dr. Sami Cebelli, “ Vücudumuzun her yerindeki hücreler kanserleşebilir. Bunun kolondan köken alanına kolon kanseri denir. Çoğu kolon kanseri, kolon iç tabakasında yer alan ve adına ‘polip’ denilen küçük oluşumlar ile başlar. Polip türlerinin kansere dönüşmesi yaklaşık 5 ila 7 yıl gibi seneler alan bir süreçtir. Her polip kansere dönüşecek diye de bir kural yoktur” diye konuştu.
Yaş faktörü
Kolon kanserinde önemli risk faktörlerinden birinin de yaş faktörü olduğunu belirten Op. Dr. Cebelli, “ 50 yaşından sonra risk belirgin olarak artmaktadır. Bunun yanı sıra iltihabi bağırsak hastalığı, chron ya da ülseratif kolit gibi hastalıkları olanlarda kolon kanseri riski nedeniyle daha erken yaşta ve daha sık aralıklarla takip edilmesi gerekmektedir. Aynı zamanda genetik dediğimiz yani ailesinde kolon kanseri olanlarda, özellikle birinci derecede akrabalarda kolon kanseri olması yüksek risk anlamına gelir. Ayrıca bu akrabanın kolon kanseri tanısını 45 yaşından genç almış olması riski daha da arttırır. Ortalama her 5 hastanın 1'inde ailede kolon kanseri tanısı almış biri vardır. O nedenle aile öyküsü olan kimselere 50 yaş beklenmeden 35-40 yaş civarında kolonoskopi kontrolü önerilir.”
Kolon kanserinden korunmak mümkün mü?
Kolon kanserinden koruyabilecek kesin bir yöntem olmamakla birlikte kişinin önlenebilir risk faktörlerine dikkat edilmesi ile riski azaltılabileceğine dikkat çeken Op. Dr. Sami Cebelli, “Düzenli taramalar ile kolon kanseri tamamen tedavi edilebilecek, erken bir evrede saptanabilir. Henüz kansere dönüşmemiş polipler kolonoskopik olarak çıkartılarak kanser önlenmiş olabilir.” diye konuştu.
Kolon kanserinde tarama yöntemleri nelerdir?
Gaitada gizli kan tahlili hem kolay uygulanabilir olması hem de ucuz olması nedeniyle tüm toplumun taramasında kullanılabilecek en pratik yöntemlerden biridir. Burada kişinin verdiği örnekten gaitada gizli kan saptandıysa kişi kolonoskopiye yönlendirilmektedir. Risk faktörü olmayan hastalara tarama 50 yaşında başlanmalıdır. 10 yılda bir kolonsokopi altın standarttır.
Kolon kanserinde tedavi şekilleri nelerdir?
Kolon kanseri tedavisi açık cerrahi, laparoksopik cerrahi ve robotik cerrahi yöntemleri ile gerçekleştirilebilir. Cerrahi olarak kanser içeren kolon kısmı çıkartılır ve ardından kalan her iki sağlam uçlar birbirine bağlanır.
Kolon kanserinde değiştirilebilir risk faktörleri nelerdir?
Aşırı kilolu veya obez olmak, erkeklerde biraz daha fazla olmak üzere her iki cins için de bir risk faktörüdür. Fiziksel olarak aktif bir yaşam tarzının olmaması kişiyi risk grubuna sokar. Günde düzenli 30-60 dakika spor riski yüzde 40 azaltır. Kırmızı et, işlenmiş et ürünleri, aşırı yağlı ve kaloroli gıdalar, gıdaların yüksek ısıda pişirilmesi (mangal, ızgara vs) ile ortaya çıkan kimyasal ürünlerin kolon kanseri riskini arttırdığı net olarak bilinmektedir. Bunun yanında tahıl sebze ve meyvede zengin bir şekilde bulunan, bol posalı diyet, probiyotikler ise riski azaltır. Düzenli folik asit, D vitamini ve kalsiyum preparat kullanımı riski azaltabilir. Sigara ve alkol Kolon kanseri riskini belirgin olarak arttırır. Ailede kolon polibi veya kolon kanseri varlığında genetik testleri yaptırmak riski azaltabilir.
